Bilişsel Çarpıtmalar: Zihinsel Filtreleme

Umarım daha önce üzerinde durduğumuz iki bilişsel çarpıtmayı yakalamaya başlamışsınızdır. Nasıl gittiğini yorumlar aracılığıyla paylaşabilir, sorularınız varsa iletebilirsiniz. Bu hafta yine aynı hızla yolumuza devam edip yeni bir bilişsel çarpıtmayı derinlemesine öğreneceğiz.

Zihinsel filtreleme, Bir şeyin olumlu yönlerini gözardı ederek, olumsuz ya da üzücü yönlerine odaklanmak anlamına gelmektedir. Patronunuz projeniz hakkkında bir sürü yorum yapmıştır. Ancak siz seçici olarak olumsuz olana odaklanır ve onu daha çok düşünürsünüz. Olumlu yorumlar aklınıza bile gelmez.

Zihinsel filtreleme ile mücadele edebilmek için şunları deneyin:

·         Diğer yönleri de düşünmeye çalışın.

·         Odaklandığınız her negatif şey için bir pozitif karşılık bulmaya çalışın.

 

Detaylı bir zihinsel filtreleme örneği için Osman’ı ele alalım. Osman fizik sınavından 89 almıştır. Bu not karşısında hemen kağıdını görmek istemiş ve yapamadığı sorulara bakmıştır. Osman’ın gözünde aldığı not 89 değil, -11’dir. Osman bütün gün boyunca kafasını yapamadığı sorulara takar durur. Nasıl olup da o hataları yaptığını, neden işlem hatası yaptığını düşünür durur. Aldığı not sınıfın en yüksek notları arasında olmasına karşın, Osman başkalarının sandığı kadar mutlu olmamıştır.

Bir de Rıza Bey’e bakalım. Rıza Bey kızının tanıştırdığı damat adayını enine boyuna sorguya çekmiştir. İsmail gelecek vaadeden zeki bir çocuk gibi görünmektedir. İlk iş deneyimi için fena sayılmayacak bir geliri de vardır. Rıza Bey’e oldukça saygılı davranmıştır. Görünüşe göre ailesi de iyi insanlardır. Rıza Bey, İsmail gittikten sonra odasına çekilir ve düşüncelere dalar. Onun aklından İsmail ile ilgili geçen tek şey üniversiteyi yedi yılda bitirmesidir. Rıza Bey, İsmail ile ilgili olumlu yönleri aklına bile getirmemektedir.

Osman ve Rıza Bey durum olumsuz olmadığı halde huzursuz ve mutsuzdur. Çünkü zihinleri tıpkı bir elek gibi çalışmış, yalnızca olumsuzlukların geçişine izin vermiştir. Eğer bu düşünce hatasının farkına varırlarsa, bilinçli olarak olumluya odaklanmak için çaba sarf etmeye başlayabilirler. Bu çaba kendilerini daha iyi hissetmelerine yardımcı olacaktır.

Eğer olumsuzluklar içinde sıkışıp kaldıysanız, her şey için aksi bir alternatif bulmayı deneyin ve mümkünse bunları bir kağıda not alın. Bir hafta boyunca, bir çuval olumlu şey içinden olumsuzları nasıl cımbızla çekip aldığınıza odaklanmak, belki bundan vazgeçmeniz için bir adım olabilir. Haftaya yine benzer bir konudan bahsedeceğiz. Olumlu şeyler nasıl olur da bizi memnun etmez birlikte öğreneceğiz.